Những thứ không nguyên thủy trong PG "nguyên thủy"

 Những thứ không nguyên thủy trong PG "nguyên thủy":

- ngay từ danh từ theravada được dịch là "Phật giáo nguyên thủy" cũng là 1 sự quảng cáo thái quá. theravada là Thượng tọa bộ - tức là PG bộ phái (đã bị phân chia) chứ không phải PG nguyên thủy. Phái này còn được các con chiên tâng bốc khi đồng nhất Thượng tọa bộ với Trưởng lão bộ (sthaviravāda). Trong khi Trưởng lão bộ ra đời cùng với Đại chúng bộ, 2 bộ phái trên ra đời trước cả khi theravada ra đời. theravada là sản phẩm sau khi Trưởng lão bộ phân hóa thành Phân biệt bộ và Hữu bộ, rồi Phân biệt bộ lại phân hóa thành 3 phái trong đó có Thượng tọa bộ (2 bộ phái kia là Hóa địa và Ấm quang)

Mặt khác ta thấy một điểm lí thú thế này: Tiểu thừa gồm rất nhiều bộ phái, trong đó bộ phái gần với phía Bắc truyền nhất lại là Nhất thiết hữu bộ, trong các tranh luận tại các bộ luận đại thừa thì tranh luận với phái này chiếm nội dung khá lớn, trong khi đó "Theravada" thì lại ít đề cập (gần nhà xa ngõ, xa mặt cách lòng, xa thơm gần thối, ...). Chính vì ko va chạm luận chiến trực tiếp, khiến luận bộ - chiến trường bộ phái của Theravada cực nghèo nàn. cả luận tạng Theravada chỉ có 6 bộ - không bằng 1 góc Đại tỳ bà sa, hay Đại trí độ. 1 người chăm chỉ cũng có thể thuộc lòng 6 bộ luận này. ngày nay, các con chiên Theravada đọc lại kinh sách đại thừa, lại ngộ nhận là đang công kích mình nên cũng khá hậm hực một cách mù quáng dù người ta cũng ko nói đến mình. (tự kỉ ám thị)

- kinh nikaya là kinh đã qua tuyển chọn (Phật Âm san định lại các bản khẩu truyền và một số bản chép tại Tích Lan), tức là Nikaya đã không còn nguyên thủy. Nó mang tư tưởng thượng tọa bộ, mà còn là thượng toạ bộ Tích lan (truyền miệng từ ngày kết tập thêm vài trăm năm), chứ không phải thượng toạ bộ chúng kết tập lần 1 (sau khi Phật tịch). Chưa kể bộ này cũng bị lưu lạc, về sau phải dùng Nikaya Xiêm để bổ khuyết 

- các quan điểm về pháp số, các vấn đề cơ bản của Phật học, được theravada giảng giải theo quan niệm, sự phân chia, lấy ví dụ, ... từ các bộ A tỳ đạt ma - mang quan điểm của các luận sư chứ không hẳn là của khế kinh. ví dụ như: Ba la mật, số pháp uẩn, số cực vi, ... 

- Bộ luật của Paly là của hệ Phân biệt thuyết, thiên về Ðại chúng bộ, có sau cả luật Tăng-kỳ của (1 trong 4 bộ luật của đại chúng bộ). Còn Tăng-kỳ lại được ghi nhận là luật có khuynh hướng "thượng tọa bộ" (bảo thủ), Theravada luôn rêu rao sự phân tách 2 bộ phái là do sự thay đổi giới luật của phái Đại Chúng không được Trưởng lão bộ chấp nhận. Nhưng thực tế so sánh 2 hệ luật vẫn khá tương đồng. (giống như trong hệ luật Pali và Ma ha tăng kì đều quy định khi cúng tiền tam bảo phải thông qua người tại gia giữ gìn hộ tăng sĩ, ...) Còn Ma ha diễn giải thích sự phân phái do kiến giải khác biệt về 5 sự đại thiên, trong luận bộ nam phương có nói đến nhưng các con chiên lại ít đề cập (cố tình dấu đi nguyên nhân phân phái do sự sai biệt trong sự kiến giải giáo lý. đơn giản vì kiến giải chưa thể nhanh chóng khẳng định bên nào là sai, thậm chí cả 2 đều đúng. còn với lí do "phá giới" thì dễ dàng lật đổ đối thủ hơn)

- trước khi Phật tịch, có dặn rằng: có thể thay đổi 1 số giới luật để phù hợp với xứ - thời - cơ. Tuy nhiên Theravada lựa chọn không thay đổi - nhưng vẫn tự nhận là đúng với chân ý của Phật (?!)

- luận tạng pali được phái nam truyền nhận là Phật Thích ca thuyết ra khi độ thân mẫu trên cung trời Đao lợi. Thực ra về mặt khoa học mà nói, luận tạng là do đời sau trước tác làm rõ kinh điển, chứ kho mà thuộc về chính đức Phật. có thuyết cho rằng tại Đại hội 3, ngài Mục kiền kiên Đế tu đã trước tác luận bộ để phân biệt tà - chính

Trong sinh hoạt thực tế hiện nay, phái Theravada cũng có những điểm không nguyên thủy

- khất thực nhưng để riêng từng món đồ ăn, không trộn lẫn và ăn chung

- khất thực số lượng thức ăn nhiều hơn lượng có thể ăn trong 1 bữa (Lí do: "để gieo duyên")

- trụ lâu dài ở một trụ xứ

- may áo bằng vải lành, vải nhuộm màu cơ bản hoặc sáng màu (vàng, cam, tía, đỏ, hồng)

- ngoài mặc 3 y ra còn mặc các loại y phụ (áo thun, áo bà ba, quần vải, ... )

- nhận tiền cúng dàng (kể cả trực tiếp, không qua "hộ tăng nhân")

- sử dụng trầu thuốc, thuốc lá, ...

- ăn không bốc tay mà dùng cốc nhựa, ăn không trọn trong 1 miếng mà cắn đôi, để ra cốc nhựa 

- ngoài bữa ngọ trai, Theravada Thái Lan tự chế, cho phép tu sĩ uống trà, đường, sữa, cà phê vào bữa chiều

- các phép địa phương: kết dây sima, monkhol, kumanthoong, ...

- sự truyền thừa tỉ khâu ni ở truyền thống theravada từ lâu đã đứt đoạn. Ngày nay để nối lại sự truyền thừa, và phù hợp với Truyền thống Nguyên thủy vẫn duy trì luật lệ là phụ nữ trước tiên phải được Ni đoàn truyền giới, và việc truyền giới này sau đó phải được tăng đoàn xác nhận, theravada giáo đã nhờ đến biện pháp là mời tỉ khâu ni Trung quốc (Đại thừa - nhưng gốc phái là Pháp tạng bộ Tiểu thừa truyền giới) để tham gia truyền giới để phục hoạt giáo đoàn tỉ khâu ni theravada